Στο χείλος του πυρηνικού ολέθρου βρέθηκε ο κόσμος για 13 ολόκληρες ημέρες τον Οκτώβριο του 1962, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Κένεντι τράβηξε νοητή γραμμή στο χάρτη του Ατλαντικού, προειδοποιώντας τους Σοβιετικούς με «δεινές συνέπειες», εφόσον ο Νικίτα Χρουστσόφ τολμούσε να την παραβιάσει.
Αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος U-2, που εκτελούσε πτήση πάνω από την Κούβα, είχε εξασφαλίσει αεροφωτογραφίες σοβιετικών βαλλιστικών πυραύλων, ικανών να εκτοξεύσουν πυρηνικά όπλα χωρίς την παραμικρή προειδοποίηση κατά των ΗΠΑ. Η κρίση σηματοδοτεί την κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου.
Σοβιετικά πλοία, που μετέφεραν πυρηνικό υλικό, πλησίασαν την Κούβα, προτού αναστρέψουν πορεία λίγο πριν φθάσουν στη γραμμή αποκλεισμού του προέδρου Κένεντι. Την παραμονή της 50ης επετείου της κρίσης, οι ιστορικοί υποστηρίζουν πια ότι οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις και όχι οι απειλές των ΗΠΑ, είναι αυτές που έδωσαν τη λύση.
Αποχαρακτηρισμένα έγγραφα, προφορικές διηγήσεις και απομνημονεύματα αξιωματούχων, προσέφεραν άφθονο νέο υλικό στους ιστορικούς, αλλά και χρήσιμα διδάγματα στις νέες γενιές πολιτικών.
Ακολουθούν μερικές ευρέως διαδεδομένες αντιλήψεις για την κρίση των πυραύλων και η πραγματικότητα πίσω από αυτές:
Ψευδαίσθηση: Η κρίση αποτελεί θρίαμβο της αμερικανικής αποκοτιάς.
Πραγματικότητα: Οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η επίλυση της κρίσης αποτελεί θρίαμβο της μυστικής διπλωματίας. Ο Κένεντι αντιστάθηκε σθεναρά σε προτάσεις συμβούλων του για σκληρή στάση απέναντι στη Μόσχα ή ακόμη και για πρώτο πλήγμα. Επέλεξε αντίθετα την εντατική, μυστική διπλωματία με την ΕΣΣΔ, άλλες χώρες και το γενικό γραμματέα του ΟΗΕ.
Ο πρόεδρος Κένεντι υποχώρησε διατάζοντας την απόσυρση των αμερικανικών πυραύλων «Τζούπιτερ» από την Τουρκία, σε μυστική συμφωνία, γνωστή σε ελάχιστους στενούς του συμβούλους.
Ψευδαίσθηση: Η Ουάσιγκτον νίκησε, η Μόσχα έχασε.
Πραγματικότητα: Και οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές νίκησαν. Οι πύραυλοι «Τζούπιτερ» ήταν ήδη παρωχημένοι, αν και ικανοί να πλήξουν στόχους εντός της ΕΣΣΔ. Η απόσυρσή τους, καθώς και η δέσμευση του Κένεντι ότι δεν θα εισέβαλε στην Κούβα, επέτρεψε στον Χρουστσόφ να μην εμφανισθεί ότι υποχώρησε για να ανακοινώσει μία ημέρα αργότερα τον παροπλισμό κάθε σοβιετικού επιθετικού οπλικού συστήματος στην Κούβα.
Λίγο αργότερα, Ουάσιγκτον και Μόσχα συνδέθηκαν για πρώτη φορά με την περίφημη τηλεφωνική «κόκκινη γραμμή», ενώ τα δύο κράτη εγκαινίασαν συνομιλίες που οδήγηαν στην υπογραφή της συνθήκης Απαγόρευσης Πυρηνικών Δοκιμών.
Ψευδαίσθηση: Επρόκειτο για μεγάλη επιτυχία συλλογής πληροφοριών από τη CIA.
Πραγματικότητα: Εκτός από την καθυστέρηση 24 ωρών στη μετάδοση της αλλαγής πορείας των σοβιετικών πλοίων, η CIA πραγματοποίησε σημαντικά σφάλματα, δυσχεραίνοντας την αμερικανική ηγεσία στη διαχείριση της κρίσης.
Η CIA πληροφορήθηκε καθυστερημένα την ύπαρξη σοβιετικών βαλλιστικών πυραύλων στην Κούβα, οι οποίοι ήταν ήδη λειτουργικοί τη στιγμή που ο Τζον Κένεντι ενημερώθηκε για την παρουσία τους στο νησί. Η υπηρεσία αγνοούσε επίσης ότι η ΕΣΣΔ διέθετε κι άλλους, πυρηνικούς πυραύλους πεδίου μάχης στην Κούβα, ικανούς να αποκρούσουν πιθανή αμερικανική εισβολή.
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου